Yuval Noah Harari w „21 lekcji na XXI wiek” sugeruje, że współcześnie nawet najbliższa przyszłość jest zagadką.
To, co się liczy i będzie liczyć w kontekście kompetencji Lidera „jutra”, to:
1- otwartość na zmiany a w niej elastyczność w określaniu na nowo swoich ról społecznych i tożsamości zawodowej,
2- inteligencja emocjonalna a w niej samoświadomość emocjonalna, świadomość społeczna, zarządzanie relacjami,
3- odporność mentalna a w niej twardość poznawcza i twardość psychiczna.
COVIDowa rzeczywistość może być odbierana jako czas sprawdzianu dla liderów, a może też być postrzegana jako impuls do zmian w postawach i oczekiwaniach w stosunku do liderów.
Nastąpiła zmiana modelu pracy z typowo biurowej na hybrydową, czyli taką, gdzie pracę wykonujemy częściowo z biura, częściowo z domu. I pewnie proces adaptacji do takiego środowiska pracy trwałby znacznie dłużej, gdyby nie COVID.
W marcu wiele firm stanęło przed wyzwaniem jak zapewnić ciągłość produkcji (tam, gdzie było to możliwe) poprzez zdalne zarządzanie. Wiele organizacji postawiło liderom jasne oczekiwania:
- dalej mamy osiągać wyniki
- dbać o pracowników, pomagając im obniżyć ich własny lęk i niepokój
- zadbać o morale zespołów, stale podtrzymując ducha zespołu i budując relacje zaufania.
I wszystko w sposób zdalny. Wielu liderów udowodniło, że się da. Wielu zrozumiało, że osiągamy rezultaty poprzez ludzi, a kluczem jest zaufanie.
Więc może kryzys, jakiego doświadczamy to turbo napęd zmian?
Powstał hashtag #newleadership oznaczający lidera ‘jutra’ czyli takiego, który ma odwagę bycia uważnym i wrażliwym na drugiego człowieka.
#newleader to lider nastawiony na rozwój. Postrzegający zmiany jako wyzwania, dające sposobność do uczenia się i rozwijania.
#newleader to lider świadomy jak ważne jest dbanie o odporność mentalną (mental toughness) i twardość psychiczną (hardiness).
#newleader to lider umiejący rozpoznać stany kryzysowe u siebie i u pracowników oraz umiejący wykorzystać moc rozwojową kryzysu.
#newleadership to przywództwo oparte na samoświadomości emocjonalnej, świadomości społecznej oraz umiejętności zarządzania relacjami.
#newleadership to przywództwo oparte na zaufaniu.
#InteligencjaKryzysowaLidera to podstawowa kompetencja lidera ‘jutra’.
powstał na bazie doświadczeń i obserwacji liderów w środowisku pracy, w zestawieniu z wymaganiami, jakie stawia przed nimi współczesny świat. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć dynamiki zmian otaczającego nas świata, ale jesteśmy w stanie przygotować się i nauczyć nasz mózg właściwych reakcji.
Zapraszam Cię do zrobienia pierwszego kroku.
Twardość poznawcza i twardość psychiczna - podwaliny odporności mentalnej.
Być może nie wszystkie trudne zdarzenia nas czegoś uczą lub mają sens. A przynajmniej możesz nie dostrzegać tego w danej chwili. Niezaprzeczalnie, są kolejnym, ważnym elementem w układance naszego życia. Warto więc pokusić się o zmianę perspektywy i przyjrzeć się sytuacji z innej strony.
Umiejętność spojrzenia z ‘boku’ wsparta obserwacją swoich reakcji, zbliży Cię do podjęcia działań w sposób świadomy. Powtarzając ten proces, uczysz swój mózg nowych sposobów reagowania.
Tak można budować twardość poznawczą, czyli zdolność do interpretowania potencjalnych stresorów jako będących raczej wyzwaniem niż zagrożeniem.
W zasadzie nie masz nic do stracenia. Sytuacji nie zmienisz, ale możesz nadać jej swoją interpretację.
Przez kilka miesięcy traktowaliśmy kryzys środowiskowy, jakim jest pandemia, jako wroga. Zmieniając perspektywę poznawczą, możemy wskazać plusy pandemii.
Zrób ze mną ćwiczenie świadomego kierowania uwagi i wypisz plusy pandemii lub przeczytaj moje i dopisz do listy własne. Szukaj tylko plusów!
Plusy, które dostrzegam to:
+ Przyśpieszenie procesu ewolucji modelu pracy. Jeszcze w lutym tego roku, firmy miały problem z zaakceptowaniem hybrydowego modelu pracy. Teraz, stał się koniecznością.
+ Podkreślenie znaczenia budowania relacji zaufania w środowisku pracy.
+ Work-life balance ma szanse przestać być tylko hasłem. Mamy szanse na nowo odbudować relacje z bliskimi spędzając z nimi więcej czasu.
+ Podniesienie dbałości o higienę.
+ Zatrzymanie produkcji pozwoliło przyrodzie odetchnąć.
+ Sprzyja refleksji o środowisku.
+ Skierowanie uwagi na zagrożenia wynikające z nadmiernej eksploatacji ziemi.
+ Zdobyte doświadczenie, które z pewnością lepiej pomoże nam się uporać z potencjalnym następnym kryzysem.
Co mógłbyś dopisać do tej listy?
Właśnie wykonałeś pierwszy krok w kierunku budowania twardości poznawczej.
Poznaj wroga, uczyń z niego partnera.
Cytując Sun Tzu, „Sztuka wojny”:
Kto zna wroga i zna siebie, nie będzie zagrożony choćby i w stu starciach. Kto nie zna wroga, ale zna siebie, czasem odniesie zwycięstwo, a innym razem zostanie pokonany. Kto nie zna ani wroga, ani siebie, nieuchronnie ponosi klęskę w każdej walce.
Na rzecz tego artykułu wrogiem jest odczuwany stres czy kryzys oraz to, jak destrukcyjnie wpływa na nasz mózg.
Dlatego wiedza o kryzysie jest pierwszym filarem budowania Inteligencji Kryzysowej Lidera™.
Kryzys jest reakcją zdrowego człowieka na trudną sytuację, w której się znalazł. Naukowo: Kryzys to stan nierównowagi emocjonalnej i dezorientacji poznawczej.
Większość ludzi dorosłych przynajmniej raz w życiu doświadcza kryzysu.
Kryzys jest poniekąd wbudowany w nasze życie. Może być spowodowany zamążpójściem, przełomem połowy życia, konfliktem relacji i każdą inną trudną sytuacją, która wybija nas ze stanu równowagi emocjonalnej i wprowadza w stan dezorientacji poznawczej.
Pandemia wielu z nas wybiła z równowagi, zaburzyła znany porządek i postawiła nowe wyzwania, na które nie byliśmy przygotowani.
W kryzysie zalewają nas negatywne emocje. Doświadczamy obniżenia motywacji do robienia czegokolwiek, dezorganizacji, braku energii fizycznej i mentalnej, trudności w kontroli emocji, a to tylko kilka z listy możliwych objawów.
Nasz mózg wspomaga nas wypracowanymi przez tysiące lat reakcjami. Wie, że tak jak nasi przodkowie preferujemy warunki, które możemy kontrolować. Nasze ciało migdałowate postrzega nieprzewidywalność i brak kontroli jako zagrożenia i natychmiast uruchamia sytuację stresową: walcz, uciekaj lub zastygnij w bezruchu.
I to co pomagało przetrwać naszym protoplastom, nam skutecznie utrudnia życie w świecie, gdzie zmiana i niepewność są na porządku dziennym.
Warto wiedzieć, że najczęściej nie reagujemy na sam kryzys, a na fakt niedostępności strategii pozwalających poradzić sobie z sytuacją kryzysową. Ważne również, aby zdawać sobie sprawę, że jeżeli jakieś zdarzenie ‘staje’ się kryzysem, to zwykle jest to kwestia naszej interpretacji!
Szczególnie w biznesie, gdzie niekontrolowany stres zakłóca naszą naturalną motywację do szukania nowych i ciekawych rozwiązań. Podnosząc własne rozumienie mechanizmów kryzysu, świadomie budujesz swoją Inteligencję Kryzysową™.
Zainwestuj w moderatory stresu.
Twardość psychiczna, czyli charakterystyczna postawa wobec stresu i sposobów radzenia sobie z nim, wsparta twardością poznawczą dają ci moc. Nie tylko zbliżasz się do poznania wroga, ale poznajesz lepiej siebie.
Salvadore Maddi (Expert on Stress and Critical Incident Management) ekspert w zarządzaniu stresem i incydentami krytycznymi, wraz z zespołem badaczy z Uniwersytetu Chicago określili twardość psychiczną jako 3xC:
- CHALLENGE oznacza postrzeganie zmiany jako wyzwania, jako sposobność do uczenia się i rozwijania.
- COMMITMENT to angażowanie się w swoje życie, skupienie nad celową działalnością.
- CONTROL to praca nad wewnętrznym umiejscowieniem kontroli i rozwiązywanie problemów;
W świecie biznesu będzie się to przekładało na świadome zaangażowanie i dowożenie celów na czas, nawet pod dużą presją.
Twardość psychiczna wspomaga aktywność kory przedczołowej, dzięki czemu następnym razem w sytuacji stresu masz szansę na aktywowanie wyuczonych reakcji, zanim ciało migdałowate przejmie kontrolę nad twoim mózgiem i zaleje cię fala strachu.
Twardość można poddać skutecznemu treningowi i jak każdy trening wykonywany regularnie, przyniesie efekty.
Poznaj cztery zasadnicze punkty treningu.
1. Poznaj swojego wroga
Z poprzedniego paragrafu dowiedziałeś się, że w sytuacji zagrożenia ciało migdałowate, nasz reaktywny układ emocjonalny, przejmuje władzę nad twoim mózgiem.
Wszystko po to, aby Cię chronić. Ma kilka sekund przewagi nad ośrodkiem kontroli umiejscowionym w płatach przedczołowych. Te kilka sekund jest kluczowe i wystarczające do tego, aby wzbudzić lęk i ograniczyć twoje reakcje do trzech możliwości: walcz, uciekaj, zastygnij w bezruchu. Gdyby chodziło o niedźwiedzia w krzakach, to pewnie któraś z tych strategii byłaby pomocna. Natomiast gdy wali ci się projekt, a w dodatku jesteś zmuszony pracować zdalnie, żadna z tych trzech automatycznych strategii nie będzie przydatna.
Pora wypracować własne, wspierające strategie podnoszące twardość psychiczną i wspierające odporność mentalną.
2. Stop-klatka
Zatem krok drugi to umiejętność zatrzymania się i stłumienia intuicyjnej reakcji.
Wykonaj ćwiczenie oddechowe lub zastosuj strategię kotwiczenia.
Możesz powyższe strategie dowolnie mieszać, ważne, aby zasygnalizować ciału migdałowatemu, że w danej chwili jesteś bezpieczny. To może powstrzymać reakcję walki, ucieczki lub zastygnięcia w bezruchu.
Teraz możesz skupić się na rozpoznaniu zagrożenia. Odpowiedz na pytania:
- Jak groźna jest ta sytuacja w rzeczywistości?
- Jak chciałbyś zareagować teraz? Czy tak samo, jak wcześniej?
- Co zbliży cię do rozwiązania problemu?
3. Działaj świadomie
Trzeci krok to stawienie czoła rzeczywistości poprzez zaangażowanie w swoje życie i podejmowanie świadomych, celowych działań.
- Zadbaj o siebie.
Popatrz na swój dzień i sprawdź, jak spędzasz czas. Zainwestuj w ruch. Zweryfikuj swoją dietę. Wysypiaj się.
- Zrób wgląd w swoje życie i zastanów się, czy jesteś tam, gdzie chcesz być. Możesz wziąć kartkę i zrobić bilans swojego życia. Dobrym rozwiązaniem jest również rozmowa w twoim zaufanym otoczeniu i uzyskanie feedbacku. Bądź otwarty.
- Określ, gdzie chcesz dojść, pamiętając, że najważniejsza jest droga do celu. Cel może się zmieniać, ale to twoja droga i zdobyte na niej doświadczenia tworzą historię twojego życia.
4. Weź odpowiedzialność za swoje życie
Czwarty krok to budowanie świadomości, że to ty sam dokonujesz wyborów, a tym samym masz wpływ na swoje życie i możesz kontrolować swoje reakcje.
Stres, który możesz kontrolować lub z którym potrafisz sobie poradzić, ma działanie uodparniające, jak szczepionka.
- Pomyśl, w jakiej dziedzinie życia czujesz, że panujesz nad sytuacją i jesteś zadowolony ze swoich osiągnięć. Jeśli nic takiego nie znalazłeś, postaraj się znaleźć hobby lub jakieś zajęcie, które da ci satysfakcję i poczucie spełnienia.
Wielu liderów uprawia biegi i twierdzi, że to pomaga im przetrwać trudne chwile. Inni zaangażowani są w wolontariat na rzecz społeczności lokalnej, a jeszcze inni piszą bloga np. z podróży.
Wybierz aktywność dla siebie.
Z badań wynika, że poczucie kontroli nad przynajmniej częścią swojego życia, łagodzi reaktywność na stres.
- Pracuj z przekonaniami — wyzbycie się niechęci i zakorzenionych przekonań zwiększy twoje poczucie niezależności. Utrwalone osądy działają jak filtry i utrudniają niezależną ocenę sytuacji, tym samym mogą wzbudzać poczucie bezradności i braku kontroli nad sytuacją.
- Zamień ‘muszę’ na ‘chcę’. To mały zabieg słowny, który jednak jest wskazówką, że robisz to, co chcesz, a więc to ty masz kontrolę.
Jeżeli mimo wszystko czujesz, że nie masz kontroli i nie jesteś w stanie stawić czoła rzeczywistości, zwróć się do specjalisty lub porozmawiaj o swoich przeżyciach z zaufanymi osobami. Taka świadoma refleksja pomaga szybciej uporać się z efektami przeżytego kryzysu.
Już dziś bądź Liderem 'jutra'
Proces pogłębiania twardości psychicznej poprawia wyniki, zachowanie, motywację i stan zdrowia. To jeden z najskuteczniejszych moderatorów stresu, który da się wytrenować, a my możemy ci w tym pomóc. Trening twardości poznawczej i twardości psychicznej to świadome dostrzeganie szansy tam, gdzie inni widzą zagrożenie. Skorzystaj z naszej pomocy, aby podnieś swoją Inteligencję Kryzysową™ i już teraz bądź liderem 'jutra'.
Kiedy potrafisz poruszać się po zmianach zawodowych i osobistych w sposób, który wspiera cele Twoje i Twojego pracodawcy, wzmacnia Twoją zdolność do przekształcania przeciwności w przewagę oraz pogłębia znaczenie zawodowe i osobiste, odnosisz sukcesy jako pracownik i osoba. To jest Droga Twardości Psychicznej!
Dr Salvatore Maddi, Founder of the Hardiness Institute
When you can navigate professional and personal changes in a way that furthers your and your employer’s goals, strengthens your ability to turn adversity to advantage, and deepens professional and personal meaning, you succeed as an employee and as a person. That’s the Way of Hardiness!
Bibliografia:
1. Philip Zimbardo, Robert L. Johnson, Vivian McCann (2017), Psychologia. Człowiek i jego środowisko , Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Daniel Goleman, Richard Boyatzis, Annie McKee. (2002), Naturalne przywództwo, Wrocław - Warszawa: Jacek Santorski – Wydawnictwo biznesowe.
3. Melanie Greenberg (2020), Mózg odporny na stres, Poznań: Dom wydawniczy REBIS
5. Yuval Noah Harari, 21 Lessons for the 21st Century | Yuval Noah Harari | Talks at Google, https://www.youtube.com/watch?v=Bw9P_ZXWDJU
Comments