Konie to wyjątkowe i wspaniałe istoty towarzyszące ludziom od wieków, wszechstronnie i powszechnie przez nich używane. Niegdyś obecne w środowisku człowieka jako środek transportu, kompan w bitwach, czy siła pociągowa w rolnictwie. Dzisiaj częściej spotykane w sporcie i rekreacji.
Konie doczekały się rozbudowanej symboliki, są wyrazem zdrowia, piękna, siły, szybkości, wytrzymałości, pracowitości, wrażliwości, ale i płochliwości, uporu, a nawet złych mocy. Konie nie pozostawiają człowieka obojętnym w sferze emocjonalnej. Wywołują strach, zachwyt miłość, wzruszenie czy agresję.
Podejście ludzi do koni zmienia się. Coraz częściej i wyraźniej dostrzegane są niezwykłe właściwości tych wspaniałych zwierząt i ich korzystny wpływ na zdrowie oraz rozwój człowieka. Powszechnie stosowana hipoterapia, czyli rehabilitacja lecznicza, pomaga chorym osobom przywrócić sprawność psychiczną i fizyczną. Ćwiczenia na koniu pomagają rozluźnić mięśnie, przełamywać lęki, zmniejszyć zaburzenia równowagi, zbudować większą pewność siebie oraz zrelaksować się.
W XX wieku w USA i w Europie zaczęły się rozwijać koncepcje uczenia się od koni. Zachowania stadne gatunku zaczęto przekładać na środowisko biznesowe. W 1996 roku Gerhard i Karin Krebs z Niemiec, założyciele marki HorseDream stworzyli i rozpowszechnili na świecie metodę Horse Assisted Education (HAE). Celem tej metody jest rozwój człowieka, jego samoświadomości, przywództwa i umiejętności społecznych. Jej istotą jest tworzenie przestrzeni, w której ludzie doświadczają siebie w relacji z końmi. W Polsce propagatorką tej metody jest Agata Wiatrowska, założycielka ośrodka HorseSense.
Metoda HAE to rozwój osobisty, uczenie holistyczne, uwzględniające emocje, myśli, ciało i ducha. Opiera się na doświadczeniu, stawianiu sobie celów oraz szukaniu rozwiązań. Poprzez ćwiczenia z końmi uczestnicy warsztatów mogą zaobserwować charakterystyczne dla siebie cechy, reakcje, emocje oraz zmierzyć się z nimi w działaniu. W ten sposób nabywają pewności siebie, odwagi oraz dystansu do samego siebie. Reakcje koni w relacji z nimi pozwalają im lepiej się poczuć i zrozumieć siebie, wyjść z utartych schematów oraz określonych sposobów myślenia. Obserwując i wykonując ćwiczenia z końmi uczestnicy wychodzą ze strefy komfortu, dokonują w sobie zmiany, rozwijają samoświadomość.
Dlaczego konie? Na czym polega ich moc?
Konie posiadają dar uzdrawiania emocji. Doświadczenia z końmi silnie angażują układ limbiczny mózgu człowieka, który kontroluje emocje i popędy oraz jest odpowiedzialny za motywację i nastrój.
Współczesne badania naukowe zdają się potwierdzać wiele niezwykłych właściwości tych zwierząt. Badacze z Wydziału Nauk Weterynaryjnych Uniwersytetu w Pizie dowiedli, że zmienność rytmu serca konia i człowieka będących w kontakcie synchronizuje się, podobnie jak u ludzi darzących się uczuciem.*
Inne badania dowiodły, że konie rozumieją mimikę człowieka i na nią reagują (na poziomie zachowania i fizjologii). W przeprowadzonym przez badaczy eksperymencie konie reagowały na emocje przedstawione na zdjęciach. Widząc negatywne emocje odwracały głowę w lewą stronę, chcąc niejako uciec. Przy fotografiach przedstawiających gniewny wyraz twarzy wzrastała ich częstość akcji serca.*
Konie są autentyczne, a ich reakcje i zachowania spontaniczne i naturalne. Na warsztatach grupowych czy w pracy indywidualnej metodą HAE konie stają się trenerami. Wyróżnia je to, że niczego nie udają, są jak lustro, w którym można zobaczyć siebie.
Konie odzwierciedlają stan emocjonalny, intencje oraz nastawienie człowieka. Jako zwierzęta uciekające poszukują spójności dla swojego bezpieczeństwa. Koń podąży za człowiekiem, przewodnikiem, który ma w sobie wewnętrzny spokój i spójność. Jeśli tego nie znajdzie może odmówić wejścia w interakcję i nie wykonać zadania.
Nie każdy koń może być trenerem. Te wybrane i przygotowane są końmi bezpiecznymi, lubiącymi ludzi, zdrowymi, radosnymi, pewnymi siebie, przebywającymi w stabilnym stadzie, funkcjonującymi w warunkach zaspakajających potrzeby bytowe gatunku. W metodzie HAE koni się nie dosiada i nie oczekuje się od nich posłuszeństwa. Jak twierdzi Agata Wiatrowska „aktywne, niezależne i dobrowolne zachowanie konia jest podstawą przestrzeni Horse Assisted Education. Jego zaś umiejętność mówienia „nie” jest podstawowym narzędziem” (A. Wiatrowska, Koń jako trener, 2016).
Jako coach biznesowy i kryzysowy, trener biznesu oraz facylitator programów rozwojowych z udziałem koni HAE, towarzyszę ludziom i koniom w ich pełnej mocy relacji. Obserwowanie zachodzących w uczestnikach warsztatów refleksji i zmian to dla mnie bezcenne źródło nauki i inspiracji.
Źródła:
Na podstawie badań: Lanata A, Guidi A, Valenza G, Baragli P, Scilingo EP. Quantitative heartbeat coupling measures in human-horse interaction.
Na podstawie badań: Amy Victoria Smith, Leanne Proops, Kate Grounds, Jennifer Wathan, Karen McComb Functionally relevant responses to human facial expressions of emotion in the domestic horse (Equus caballus) https://rsbl.royalsocietypublishing.org/content/12/2/20150907.
Comments